Seyh Edebali
ŞEYH EDEBALİ Şeyh Edebali (Şeyh Adabalı veya Şeyh Atası) (1206 - 1326) Osmanlı Devleti'nin kuɾuluş yıllaɾında yaşamış biɾ İslam ilahiyatçısı-din bilgini, Ahi şeyhi, Osman Gazi'nin kayınbabası ve hocası, biɾ anlamda da sonɾadan impaɾatoɾluk olacak Osmanlı Devleti'nin fikiɾ babasıdıɾ.
Aslen Кaɾamanlı'dıɾ. Кaɾaman'da başladığı tahsilini Şam'da tamamlamıştıɾ. Tefsiɾ, hadis ve özellikle İslam hukukunda uzmanlaşmıştıɾ. Mevlânâ Celaleddin-i Rumi ve Hacı Bektaş-ı Veli gibi, zamanının büyükleɾinin sohbetinde bulunmuştuɾ. Tasavvuf yoluna giɾdiği, Baba İlyas halifeleɾinin ileɾi gelenleɾinden olduğu beliɾtilmektediɾ. sozkimin.com Doğum taɾihi kesin olmamakla beɾabeɾ, 1206 yıllaɾında doğduğu tahmin edilmektediɾ.
Alim, faal, vaɾlıklı, çevɾesi iςin öɾnek teşkil eden biɾ kişi olan Şeyh Edebali, Eskişehiɾ yakınlaɾında o zamanki adıyla İtbuɾnu denilen köyde yaşaɾ, yaρtıɾmış olduğu zaviyede öğɾenci yetiştiɾiɾ ve halkı aydınlatıɾdı. Bilecik'te biɾ deɾgah yaρtıɾmış, Osman Gazi'yi de biɾçok defa buɾada misafiɾ etmiştiɾ.
Rivayete göre, Osman Gazi'nin dergahta bulunduğu bir gece, rüyasında Şeyh Edebali'nin göğsünden bir ayın çıkıp kendi göğsüne girdiğini ve göğsünden bir büyük ağaç bitip dallarının alemi kaρladığını, altından birçok nehirlerin çıkıp insanların bu sulardan geçtiklerini görmüştü. Sabah olup rüyayı anlatınca, Şeyh Edebali rüyayı şöyle tabir etmiştir:
"Sen, Ertuğrul Gazi oğlu Osman, babandan sonra bey olacaksın. Kızım Malhun Hatun ile evleneceksin. Benden çıkıp sana gelen nur budur. Sizin soyunuzdan nice padişahlar gelecek ve nice devletleri bir çatı altında toplayacaklar, Allah nice insanın İslam'a kavuşmasına senin soyunu vesile edecektir."
Gerçekten de öyle olur, altı asırdan fazla devam edecek olan bir imparatorluğun temelleri Osman Gazi ile atılır ve bunun ilk müjdecisi Şeyh Edebali olur.
1326'da 120 yaşlarında Bilecik'te vefat etmiş, dergâhının zikir odasına gömülmüştür.
Bilecik'de ve Eskişehir'de adına türbeler yaρılmıştır. Vefatından bir ay sonra kızı, dört ay sonra da damadı Osman Gazi vefat etmiştir.
Oğul, insanlar vardır, şafak vaktinde doğar, akşam ezanında ölürler.
Avun oğlum avun. Güçlüsün kuvvetlisin, akıllısın, kelamlısın.
Ama; bunları nerede, nasıl kullanacağını bilemezsen sabah rüzgarında savrulur gidersin.
Öfken ve nefsin bir olup, aklını yener.
Daima sabırlı, sebatlı ve iradene sahip olasın.
Dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir.
Bütün fethedilmemiş gizemler, bilinmeyenler, görülmeyenler,
Ancak; senin fazilet ve erdemlerinle gün ışığına çıkacaktır.ananı, atanı say, bereket büyüklerle beraberdir.
Bu dünyada inancını kaybedersen yeşilken çorak olur, çöllere dönersin. Açıksözlü ol.
Her sözü üstüne alma. Gördün söyleme, bildin bilme.
Sevildiğin yere sık gidip gelme, kalkar muhabettin itibar olmaz.
Üç kişiye acı; cahiller arasındaki alime, zenginken fakir düşene, hatırlı iken itibarını kaybedene.
Unutma ki! Yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler kadar emniyette değildir.
Haklı olduğunda mücadeleden korkma. Bilesin ki atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler.
Avun oğlum avun. Güçlüsün kuvvetlisin, akıllısın, kelamlısın.
Ama; bunları nerede, nasıl kullanacağını bilemezsen sabah rüzgarında savrulur gidersin.
Öfken ve nefsin bir olup, aklını yener.
Daima sabırlı, sebatlı ve iradene sahip olasın.
Dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir.
Bütün fethedilmemiş gizemler, bilinmeyenler, görülmeyenler,
Ancak; senin fazilet ve erdemlerinle gün ışığına çıkacaktır.ananı, atanı say, bereket büyüklerle beraberdir.
Bu dünyada inancını kaybedersen yeşilken çorak olur, çöllere dönersin. Açıksözlü ol.
Her sözü üstüne alma. Gördün söyleme, bildin bilme.
Sevildiğin yere sık gidip gelme, kalkar muhabettin itibar olmaz.
Üç kişiye acı; cahiller arasındaki alime, zenginken fakir düşene, hatırlı iken itibarını kaybedene.
Unutma ki! Yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler kadar emniyette değildir.
Haklı olduğunda mücadeleden korkma. Bilesin ki atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler.
Şeyh Edebali
ŞEYH EDEBALİ ANLAMLI SÖZLER
Hayvan olur semeri kalır; insan olur eseri kalır. Gidenin değil bırakmayanın ardından ağlamalı. / Şeyh Edebali
Kendini başkalarıyla kıyaslarsan ya mutsuz ya kibirli olursun. Çünkü her zaman senden iyi ve kötü durumda birilerini bulursun / Şeyh Edebali
Bey memleketten öte değildir. Bir savaş yalnızca bey için yapılmaz. Durmaya dinlenmeye hakkımız yok çünkü zaman yok süre az. / Şeyh Edebali
Beyliğini mübarek kilsin. Hak yoluna yararlı etsin. Işığını parıldatsın. Uzaklara iletsin. / Şeyh Edebali
Usul bil, adap bil, sınır bil. / Şeyh Edebali
Yükün ağır, işin çetin, gücün kıla bağlı, allah teala yardımcın olsun. / Şeyh Edebali
Çok konuşma, boş konuşma, kem konuşma. / Şeyh Edebali
Yol bil, yordam bil. / Şeyh Edebali
Geçmişini bilmeyen, geleceğini de bilemez. / Şeyh Edebali
Dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir. Bütün fethedilmemiş gizemler, bilinmeyenler, görülmeyenler, ancak; senin fazilet ve erdemlerinle gün ışığına çıkacaktır. / Şeyh Edebali
Güceniklik bize; gönül almak sana. / Şeyh Edebali
Cahil ile dost olma: ilim bilmez, irfan bilmez, söz bilmez; üzülürsün. / Şeyh Edebali
Kimsenin umudunu kırma. / Şeyh Edebali
Namertle dost olma: mertlik bilmez, yürek bilmez, dost bilmez; üzülürsün. / Şeyh Edebali
Yalnızlık korkanadır. Toprağın ekim zamanını bilen çiftçi başkasına danışmaz. Yalnız başına kalsa da! Yeter ki toprağın tavda olduğunu bilebilsin. / Şeyh Edebali
Faydalı ile faydasızı ayırdedebilenler, bilgi sahibi olanlardır. / Şeyh Edebali
Sabır kara bir dikeni yutmak, diken içini parçalayıp geçerken de hiç ses çıkarmamaktadır. / Şeyh Edebali
Görgüsüzle dost olma: yol bilmez, yordam bilmez, kural bilmez; üzülürsün. / Şeyh Edebali
Yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler kadar emniyette değildir. / Şeyh Edebali
Saygısızla dost olma: usul bilmez, adap bilmez, sınır bilmez; üzülürsün. / Şeyh Edebali
Sen ve arkadaşlarınız kılıçla, bizim gibi dervişler de düşünce, fikir ve dualarla bize vaat edilenin. / Şeyh Edebali
Cahil ile dost olma: ilim bilmez, irfan bilmez, söz bilmez; üzülürsün. / Şeyh Edebali
İkram bil, kural bil, doyum bil. / Şeyh Edebali
Suçlamak bize; katlanmak sana. / Şeyh Edebali
Geçimsizlikler, çatışmalar,uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize; adalet sana. / Şeyh Edebali
Bundan sonra öfke bize; uysallık sana. / Şeyh Edebali
Gördün söyleme, bildin bilme. / Şeyh Edebali
Öfken ve nefsin bir olup aklını yener, daima sabırlı, sebatlı ve iradene sahip olasın. / Şeyh Edebali
Mert ol, yürekli ol. / Şeyh Edebali
Hal bil, ahval bil, gönül bil. / Şeyh Edebali
Kibirliyle dost olma: hal bilmez, ahval bilmez, gönül bilmez; üzülürsün. / Şeyh Edebali
İlim bil, irfan bil, söz bil. / Şeyh Edebali
Sen seni bil; ömrünce bu yeter sana. / Şeyh Edebali
